લંડનમાં આરએફ મ્યુઝિયમમાં નૂર ઈનાયત ખાનનો જ્યોર્જ ક્રોસ મેડલ પ્રદર્શિત થશે
લંડન, 2023: બ્રિટિશ ભારતીય ગુપ્તચર નૂર ઈનાયત ખાનને તેમના 'સૌથી સ્પષ્ટ સાહસ' માટે આપવામાં આવેલા જ્યોર્જ ક્રોસ મેડલનું પ્રદર્શન આગામી મહિને લંડનમાં આરએફ મ્યુઝિયમમાં શરૂ થશે. નૂર ઈનાયત ખાન, જેમણે બીજું વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન પેરિસમાં ગુપ્તચર તરીકે કામ કર્યું, તેમના સાહસ અને શહાદત માટે આ મેડલ તેમને મરણ પછી આપવામાં આવ્યો હતો.
નૂર ઈનાયત ખાનનું જીવન અને સાહસ
નૂર ઈનાયત ખાનનો જન્મ 1914માં પેરિસમાં થયો હતો. તે એક ભારતીય સુફી પિતા અને અમેરિકન માતાની પુત્રી હતી. 1940માં જર્મનીએ ફ્રાન્સ પર હુમલો કર્યો ત્યારે નૂર બ્રિટનમાં ભાગી ગઈ અને ત્યાં મહિલા સહાયક વાયુ સેવામાં જોડાઈ. તેણીએ વાયરલેસ ઓપરેટર તરીકે તાલીમ લીધી અને 1943માં ખાસ એજન્ટ તરીકે પેરિસમાં મોકલવામાં આવી. નૂરની ટેકનિકલ કુશળતા અને ફ્રેન્ચ ભાષામાં પ્રવાહિતાને કારણે તેને સ્પેશિયલ ઓપરેશન્સ એક્ઝિક્યુટિવ (એસઓઈ) દ્વારા પસંદ કરવામાં આવી હતી.
નૂરના સાથીઓની ધરપકડ થઈ ગઈ ત્યારે તેણીને પાછા જવાની તક મળી, પરંતુ તેણે પોતાના કાર્યમાં રહેવાનું પસંદ કર્યું. નૂરની શહાદત અને સાહસની વાર્તા આજે પણ લોકોને પ્રેરણા આપે છે. તેણી જર્મન કેદીઓ દ્વારા કઠોર interrogationનો સામનો કરતી વખતે, તેણીની અંતિમ શબ્દો 'લિબરટે' હતા, જે ફ્રેન્ચમાં 'મુક્તિ' માટે છે.
જ્યોર્જ ક્રોસ મેડલનું મહત્વ
નૂર ઈનાયત ખાનને જ્યોર્જ ક્રોસ મેડલ, બ્રિટનની સૌથી ઉંચી નાગરિક સન્માન, મરણ પછી આપવામાં આવ્યું. આ મેડલ એવા લોકો માટે છે જેમણે શત્રુના આક્રમણમાં નહીં હોવા છતાં સાહસ દાખવ્યો છે. નૂર માત્ર ત્રીજી મહિલા છે જેમણે આ સન્માન પ્રાપ્ત કર્યું છે.
જ્યોર્જ ક્રોસ માટેના ઉલ્લેખમાં લખાયું છે: 'એસિસ્ટન્ટ સેકશન ઓફિસર ઈનાયત ખાનએ 12 મહિના કરતાં વધુ સમય દરમિયાન શારીરિક અને નૈતિક રીતે સૌથી સ્પષ્ટ સાહસ દર્શાવ્યું.' આ મેડલનો ઉલ્લેખ નૂરની શહાદત અને બ્રિટિશ વાયુ સેના માટેની તેની સેવા માટે કરવામાં આવ્યો છે.
આરએફ મ્યુઝિયમમાં પ્રદર્શન
આ પ્રદર્શન 2 ડિસેમ્બર 2023ના રોજ શરૂ થશે અને તેમાં નૂર ઈનાયત ખાનનો જ્યોર્જ ક્રોસ મેડલ અને તેનાથી જોડાયેલો પાયલોટનો લોગબુક શામેલ છે, જેમણે નૂરને ફ્રાન્સમાં મોકલ્યો હતો. આરએફ મ્યુઝિયમના CEO મેગી એપલ્ટનએ જણાવ્યું હતું કે, 'અમે નૂરના જ્યોર્જ ક્રોસને અમારા મુલાકાતીઓ સાથે વહેંચવા માટે આભારી છીએ.'
આ પ્રદર્શન 'સ્ટ્રાઈક હાર્ડ, સ્ટ્રાઈક શ્યોર: બોમ્બર કમાન્ડ, 1939-1945' નામના દર્શન સાથે સંકલિત છે, જે બીજું વિશ્વ યુદ્ધ દરમિયાન બોમ્બર કમાન્ડના સાહસની વાર્તા રજૂ કરે છે. નૂર ઈનાયત ખાનની વાર્તા આજે પણ લોકો માટે પ્રેરણા છે અને આ પ્રદર્શન દ્વારા, લોકો તેમના સાહસ અને સમર્પણને યાદ કરશે.