રાજ્ય નાણાકીય કમિશન (SFC)નું મુખ્ય કાર્ય રાજ્યમાં પંચાયતની નાણાકીય સ્થિતિની સમીક્ષા કરવી અને રાજ્ય અને પંચાયતો વચ્ચે કરવાયેલી નાણાંકીય વિતરણની શરતો વિશે ભલામણ કરવી છે. આ કમિશનનું નિર્માણ સંવિધાનના 243(I) આર્ટિકલના આધારે થાય છે, જેમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે રાજ્યના ગવર્નરે દર પાંચ વર્ષમાં આ કમિશનનું નિર્માણ કરવું જોઈએ. ગુજરાતમાં આ કમિશનનું નિર્માણ 4 નવેમ્બરે કરવામાં આવ્યું છે, જે 15મું નાણાકીય કમિશનના સૂચનો અનુસાર છે.

15મું નાણાકીય કમિશન 2017માં રચાયું હતું અને 2020માં તેની અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ઘણા રાજ્યોએ તેમની SFCsની રચના કરવામાં વિલંબ કર્યો છે. આ કમિશન દ્વારા સૂચવવામાં આવ્યું હતું કે જો રાજ્યોએ આ સંવિધાનિક શરતોનું પાલન નહીં કર્યુ તો તેમને 2024 પછી નાણાંકીય સહાય નહીં મળતી. આથી, ગુજરાતે આ બાબતમાં પગલાં ભરવાનું શરૂ કર્યું છે, જે અન્ય રાજ્યો માટે એક ઉદાહરણ બની શકે છે.

15મું નાણાકીય કમિશન જણાવ્યું હતું કે, જે રાજ્યો SFCsની રચના કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે, તેઓને 2024-25 અને 2025-26 માટે નાણાંકીય સહાય મળતી નથી. આ કમિશનના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે, રાજ્યોએ 2019-20 માં 6મું SFC બનાવવું હતું, પરંતુ અત્યાર સુધીમાં માત્ર નવ રાજ્યો જ આ કમિશન બનાવવામાં સફળ રહ્યા છે.

આ ઉપરાંત, 15મું નાણાકીય કમિશન રાજ્ય સરકારોને સૂચન આપ્યું છે કે તેઓ SFCsની ભલામણો પર કાર્ય કરે અને રાજ્ય વિધાનસભામાં આ અંગેની કાર્યવાહી રજૂ કરે. આથી, રાજ્યના નાણાંકીય વિકાસમાં આ કમિશનનું મહત્વ વધે છે.