ભારતમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા વૈશ્વિક સ્તરે સૌથી વધુ
વિશ્વ ડાયાબિટીસ દિવસના અવસરે, લોન્સેટ દ્વારા પ્રકાશિત થયેલ અહેવાલ મુજબ, વિશ્વમાં ડાયાબિટીસથી પીડિત વયસ્કોમાંથી એક ચોથાઈથી વધુ લોકો ભારતમાં વસે છે. આ અહેવાલમાં 2022 સુધીના ડેટા આધારે આ માહિતી આપવામાં આવી છે, જેમાં ભારતની ડાયાબિટીસની સ્થિતિને વિશેષ ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યું છે.
ભારતમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા
લાંસેટના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વમાં 828 મિલિયન ડાયાબિટીસના દર્દીઓ છે, જેમાંથી 212 મિલિયન લોકો ભારતના છે. આ સંખ્યાને ધ્યાનમાં રાખતા, ભારતના ડાયાબિટીસ દર્દીઓની સંખ્યા વૈશ્વિક સ્તરે સૌથી વધુ છે. આ સંદર્ભમાં, ચીન (148 મિલિયન), યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ (42 મિલિયન), પાકિસ્તાન (36 મિલિયન), ઇન્ડોનેશિયા (25 મિલિયન) અને બ્રાઝિલ (22 મિલિયન) જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે.
આ અભ્યાસને એનસીડિ આરિસીસ અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના સહયોગથી કરવામાં આવ્યું હતું. આ અભ્યાસમાં 18 વર્ષથી વધુ વયના 140 મિલિયનથી વધુ લોકોને સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં 1,000થી વધુ અભ્યાસોમાંથી માહિતી લેવામાં આવી હતી. ડાયાબિટીસના નિદાન માટે બે મુખ્ય માપદંડોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે - ફાસ્ટિંગ પ્લાઝમા ગ્લુકોઝ (FPG) સ્તર 7.0 mmol/L અથવા 126 mg/dL અને HbA1c (ત્રણ મહિના માટેનું સરેરાશ બ્લડ સુગર) 6.5 ટકા અથવા વધુ.
ડૉ. આર એમ અંજના, મદ્રાસ ડાયાબિટીસ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશનના પ્રમુખ, અહેવાલમાં જણાવે છે કે HbA1c અને ફાસ્ટિંગ ગ્લુકોઝનો ઉપયોગ કરીને આ આંકડા વધારે દેખાય છે. તેમણે જણાવ્યું કે, "અમે અગાઉના ICMR-INDIAB પેપરમાં ઓરલ ગ્લુકોઝ ટોલરન્સ ટેસ્ટ (OGTT)નો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે પ્રીડાયાબિટીસને પણ દર્શાવી શકે છે."
તેમજ, HbA1c મર્યાદિત છે કારણ કે તે એનિમિયા, બ્લડ ડિસોર્ડર્સ અને કેટલાક દવાઓથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે, તેથી તે ડાયાબિટીસના નિદાન માટે સંપૂર્ણ રીતે વિશ્વસનીય નથી.
ડાયાબિટીસના જોખમો અને સારવારની કમી
ડાયાબિટીસના જોખમો વિશે વાત કરતાં, વૈશ્વિક સ્તરે મોંઘવારી અને અસ્વસ્થ આહાર આ સમસ્યાના મુખ્ય કારણો છે. ડૉ. અંજના કહે છે કે, "ભારતને નીચા આવકવાળા વિસ્તારોમાં અસ્વસ્થ ખોરાક પર પ્રતિબંધ લાવવાના મહત્વાકાંક્ષી નીતિઓની જરૂર છે."
વિશ્વભરમાં, 30 વર્ષથી વધુ વયના 59 ટકા (445 મિલિયન) લોકો 2022માં ડાયાબિટીસના ઈલાજ માટે દવા પ્રાપ્ત કરી શક્યા નથી, જે 1990માંના 129 મિલિયનના ત્રિગણિત છે. ભારતમાં, 64 મિલિયન પુરુષો અને 69 મિલિયન મહિલાઓને કોઈ સારવાર મળતી નથી. ડૉ. મેજિડ એઝઝાતી, ઇમ્પિરિયલ કોલેજ લંડનના પ્રોફેસર, કહે છે કે, "આ ખાસ કરીને ચિંતાજનક છે, કારણ કે નીચા આવકવાળા દેશોમાં ડાયાબિટીસના દર્દીઓ સામાન્ય રીતે યુવાન હોય છે અને અસરકારક સારવારની અભાવે જીવનભરના અશુભ પરિણામોનો સામનો કરી શકે છે."