ખેતી માટેના ન્યૂનતમ સહાય ભાવે વધારાને લગતી ચિંતા
ભારતના કૃષિ અને ખેડૂતોના કલ્યાણ મંત્રાલયે ખેતરોમાં વધારાના ન્યૂનતમ સહાય ભાવે (MSP) અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. આ ચિંતા સરકારના બે મુખ્ય નાણાકીય વિભાગો અને નીતિ આયોગ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવી છે, જેમાં ખેતીની બોટલનેક્સ અને અન્ય નીતિ અંગેની ભલામણોનો સમાવેશ થાય છે. આ લેખમાં, અમે આ મુદ્દાઓ અને ભવિષ્યની યોજનાઓ અંગે વિગતવાર ચર્ચા કરીશું.
ખેતી માટેના MSP વધારાની જાહેરાત
કેબિનેટની બેઠકમાં, ખેડૂત સહાય ભાવે (MSP) વધારાને મંજૂરી આપવા માટેની ચર્ચા થઈ હતી. કૃષિ મંત્રાલયે 2024-25 માટેના ખારિફ પાકો માટે MSP વધારવાની જાહેરાત કરી છે, જેમાં 14 ખારિફ પાકોનો સમાવેશ થાય છે. આમાં પેડી, જવાર, બાજરી, રાગી, મકાઈ, તુર/અરહર, મુંગ, ઉરદ, મગફળી, સૂરજમૂખી બીજ, સોયાબીન, તલ, નાઈઝર બીજ અને કપાસનો સમાવેશ થાય છે. ગયા વર્ષે તુલનામાં, નાઈઝર બીજ માટે 12.70 ટકાનો મહત્તમ વધારો થયો છે, જ્યારે cereals માં રાગી માટે 11.50 ટકાનો અને તુર માટે 7.90 ટકાનો વધારો થયો છે.
MSP વધારાની વિરુદ્ધ પરામર્શ
જ્યારે બે નાણાકીય વિભાગો, અર્થશાસ્ત્ર વિભાગ (DEA) અને ખર્ચ વિભાગ (DOE), MSP વધારાને સીધો વિરોધ ન કર્યો, ત્યારે તેમણે ખેડૂતોને લાભ આપવા માટે MSPથી આગળના વિકલ્પો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટેની ભલામણો કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે, ખેડૂતોને વધુ લાભ આપવા માટે મૌલિક નીતિઓની અમલવારી કરવી જોઈએ, જેમ કે ખેતીમાં ઉત્પાદન વધારવા માટેની યોજનાઓ, ખેતીમાં વિવિધતા લાવવી, અને સોલર શક્તિનો ઉપયોગ કરવા માટેના પ્રયાસો. આ સૂચનાઓને અમલમાં લાવવા માટે ખાસ યોજનાઓની જરૂર છે.
તેલ બીજની ઉત્પાદનની સમસ્યાઓ
તેલ બીજના ઉત્પાદનને વધારવા માટે MSPમાં વધારાની ભલામણ કરવામાં આવી છે, પરંતુ ખોરાક અને જાહેર વિતરણ વિભાગે જણાવ્યું કે, આ વધારાથી સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં જરૂરી વધારો થયો નથી. ભારતની ખોરાકની જરૂરિયાતને પૂરી કરવા માટે, દેશને આયાત પર આધાર રહેવું પડશે. CACP, જે MSPને સિઝનમાં નક્કી કરે છે, તે ખેડૂતોને લાભ આપતું છે, પરંતુ સ્થાનિક ઉત્પાદન વધારવામાં સફળ નથી. લાંબા ગાળાની MSP નીતિની જરૂર છે, જે ખેડૂતોને તેમના પાકો માટે ભવિષ્યમાં શું મળશે તે જાણવામાં મદદ કરશે.
ખેતીની આધુનિકીકરણની જરૂરિયાત
DEA, DOE અને Niti Aayogએ અન્ય નોન-પ્રાઈસ ભલામણોની અમલવારી માટેની જરૂરિયાતને અનુરોધ કર્યો છે. તેમણે warehouses/storage infrastructureને WDRA નોંધણી કરવાની ભલામત આપી છે, જેથી e-NWR આધારિત પledge finance સુનિશ્ચિત થાય. તે ઉપરાંત, ખેતીમાં તકનીકી સુધારણા અને નવીનતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે. નાના અને મધ્યમ ખેડૂતોએ માર્કેટિંગ પ્લેટફોર્મને મજબૂત કરવામાં વધુ મહત્વ આપવું જોઈએ.
આગામી યોજનાઓ અને અપેક્ષાઓ
કૃષિ મંત્રાલયે Agri Infra Fund (AIF) અમલમાં મૂક્યો છે, જે ખેતીની ઇન્ફ્રાસ્ટ્રકચર ખામીઓ દૂર કરવા માટે અને ખેતીની ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણ કરવા માટે છે. તેમાં, મંત્રાલયે 14 કૃષિ ઉત્પાદનોની 828 લાખ મેટ્રિક ટન (LMT)ની ખરીદીની અપેક્ષા રાખી છે, જેમાં પેડીનું એકલ વધુ 806 LMT છે. જોકે, પેડીનું ઉત્પાદન છેલ્લા ત્રણ સીઝનમાં ઘટાડો થયો છે, જે એક મહત્વપૂર્ણ ચિંતાનો વિષય છે.
