વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો ભારતીય શેરબજારમાં વેચાણ ચાલુ રાખે છે, પરંતુ નિષ્ણાતોનું અનુમાન છે કે વેચાણ ઓછી થશે.
નવી દિલ્હી: ભારતીય શેરબજારમાં વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) દ્વારા વેચાણનો પ્રવાહ ચાલુ છે. ઓક્ટોબરમાં 1,13,858 કરોડ રૂપિયાના શેર વેચ્યા પછી, નવેમ્બરમાં અત્યાર સુધીમાં 41,872 કરોડ રૂપિયાના શેર વેચાણ થયું છે. આ લેખમાં, FPIsના વર્તમાન વેચાણની પ્રવૃત્તિઓ અને આર્થિક પરિપ્રેક્ષ્ય પર ચર્ચા કરવામાં આવશે.
FPIsનું વેચાણ અને ખરીદીનું તુલનાત્મક વિશ્લેષણ
FPIs દ્વારા શેરબજારમાં વેચાણનો પ્રવાહ ઓક્ટોબર 1 થી નવેમ્બર 23 સુધીમાં 1,55,730 કરોડ રૂપિયાનો છે. આ આંકડો દર્શાવે છે કે FPIs વર્ષ દરમિયાન વેચાણની સ્થિતિમાં છે. નવેમ્બરના 22ના રોજ, જ્યારે સેન્સેક્સ 1,961 પોઈન્ટે વધ્યો, ત્યારે FPIsએ માત્ર 1,278 કરોડ રૂપિયાનો વેચાણ કર્યો. આથી, સ્થાનિક સંસ્થાગત રોકાણકારો (DIIs) દ્વારા 37,559 કરોડ રૂપિયાનો રોકાણ કરવામાં આવ્યો છે. આ આંકડા દર્શાવે છે કે સ્થાનિક રોકાણકારોનું મજબૂત રોકાણ FPIsના વેચાણને સંતુલિત કરી રહ્યું છે.
FPIsના વેચાણના ત્રણ મુખ્ય કારણો છે: 'સેલ ઇન્ડિયા, બાય ચાઇના', FY25ના આવકના સંદર્ભમાં ચિંતા અને 'ટ્રમ્પ ટ્રેડ'. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે 'સેલ ઇન્ડિયા, બાય ચાઇના' ટ્રેડ હવે સમાપ્ત થઈ રહ્યું છે.
કેવિજયકુમાર, જેોજિત ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસીસના મુખ્ય રોકાણ વ્યૂહવિદ, કહે છે કે આ વેચાણનો પ્રવાહ ટૂંક સમયમાં ઓછી થવાની શક્યતા છે. ભારતીય બજારમાં મોટા કેપ શેરોનું મૂલ્યાંકન ઊંચા સ્તરે પહોંચ્યું છે, જેના કારણે FPIs IT શેરોમાં મજબૂત ખરીદી કરી રહ્યા છે.
રિઝર્વ બેંક અને સેબીના નવા નિયમો
ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) અને સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઇન્ડિયા (સેબી) દ્વારા FPIsને વધુ કાર્યાત્મક સ્વતંત્રતા આપવામાં આવી છે. FPIsને 10 ટકા કરતાં વધુના હિસ્સા ધરાવતી કંપનીઓમાં તેમના હિસ્સાને વિદેશી સીધા રોકાણ (FDI) તરીકે વર્ગીકૃત કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ પગલાંથી વિદેશી રોકાણમાં વધુ સરળતા અને પ્રવાહમાં વધારો થવાની આશા છે.
RBIએ FPIsને સૂચના આપી છે કે જો તેમના હિસ્સા નિર્ધારિત મર્યાદાઓને પાર કરે છે, તો તેમને સરકારની મંજૂરી અને રોકાણ કરનાર કંપનીની સંમતિ લેવી પડશે. જો કોઈ FPI નિર્ધારિત મર્યાદા ઉલ્લંઘન કરે છે, તો તેમને પાંચ વેપાર દિવસના અંદર અથવા તો તેમના હિસ્સા વેચવા અથવા FDIs તરીકે ફરીથી વર્ગીકૃત કરવાની વિકલ્પ મળશે.